De stadsboom als woning maart 13, 2013

Het belang van de ecologische waarde van een boom, wordt regelmatig genoemd in Rotterdamse gemeenteraadsvoorstellen. Een onderwerp waar van links tot rechts belangstelling voor is. Stadspartij 2002 (vogelvriendelijke boomsoorten te bevorderen), Groen links 2009 (bomenplan), Leefbaar Rotterdam 2010 (leefbare bomen).

Alhoewel in een boom vanaf zijn ontstaan tot aan zijn dood (meestal) op de zelfde plek doorbrengt valt er soms  meer over te vertellen dan over alle vliegende lopende, kruipende en zwemmende wezens. De grootte en de architectuur van een boom zorgen voor een scala aan leef- en voedselplekken. De lange levensduur op een en dezelfde locatie zorgt voor zekerheid, voorspelbaarheid. Daarom is er geen plant waarop zoveel insecten leven als op een boom. Zij zijn op hun beurt weer een belangrijke voedselbron voor vogels. Maar er zijn wel grote verschillen tussen boomsoorten.

In de stad worden naast inheemse exemplaren vooral veel exoten geplant. Exotisch is spannend. Om vreemde dieren te bewonderen is er de dierentuin, maar voor uitheemse bomen kan je in de hele stad terecht. Helaas zijn deze nieuwkomers weinig geliefd bij onze insecten. Veel insecten komen alleen op één boomsoort voor of op meerdere zeer nauw verwante soorten.  Het ontstaan van zo’n warme relatie tussen insect en boom is een kwestie van  zeker tienduizenden jaren. Zo is de inheemse eik een woning voor meer dan 400 verschillende insectensoorten terwijl op de uitheemse Amerikaanse eik er maar 12 werden geteld. Veel soorten die ons erg vertrouwd zijn, zijn oorspronkelijk uitheems zoals de tamme kastanje en de walnoot, beide zo’n 2000 jaar terug door de Romeinen ingevoerd. Lijkt lang, maar er huizen slechts ongeveer 10 insectensoorten op beide bomen.

Echter, het stadse milieu is extreem, en daar kunnen vaak alleen exoten mee overweg die van oorsprong aangepast zijn aan moeilijke ecologische omstandigheden. Een ideale boom in dit opzicht is de Plataan, soortenarm, maar oersterk. Hij maakt zo’n 12% uit van het bomenbestand in Rotterdam. Er zijn al meldingen van deze stadsboom uit de16e eeuw. Bij een stad horen monumentale gebouwen en daar horen ook monumentale bomen bij en dat is met de relatief snel groeiende Plataan bijna binnen een mensenleven te realiseren.

Platanus orientalis